Đề xuất bỏ thẩm quyền của Quốc hội quyết định chi tiết ngân sách chi cho giáo dục đào tạo và khoa học công nghệ

Thảo luận tại Hội trường Diên Hồng ngày 26/5 về dự án Luật Ngân sách nhà nước (sửa đổi), nhiều đại biểu Quốc hội đề nghị giữ nguyên thẩm quyền của Quốc hội trong quyết định chi ngân sách nhà nước như luật hiện hành, trong đó có vấn đề chi thường xuyên có mức chi cụ thể cho lĩnh vực giáo dục, đào tạo, dạy nghề và khoa học, công nghệ thay vì giao cho Chính phủ quyết định như đề xuất trong dự thảo…

Quang cảnh phiên làm việc của Quốc hội ngày 26/5. Ảnh: VPQH cung cấp.

Bỏ quyền hạn của Quốc hội như vậy sẽ ra sao?

Phát biểu thảo luận, đại biểu Bùi Thị Quỳnh Thơ (Đoàn ĐBQH tỉnh Hà Tĩnh) cho biết, dự thảo Luật bỏ quy định tại điểm b khoản 4 Điều 19, về thẩm quyền của Quốc hội trong quyết định chi ngân sách nhà nước, trong chi đầu tư phát triển và chi thường xuyên có mức chi cụ thể cho lĩnh vực giáo dục, đào tạo, dạy nghề và khoa học, công nghệ.

Đại biểu Bùi Thị Quỳnh Thơ phát biểu thảo luận. Ảnh: VPQH cung cấp.

“Vấn đề này, qua gỡ băng tại các cuộc thảo luận tại tổ, tôi thấy có nhiều ý kiến đề nghị giữ nguyên như luật hiện hành”, đại biểu Bùi Thị Quỳnh Thơ cho biết.

Đại biểu cho rằng, nội dung chi đầu tư phát triển và chi thường xuyên có mức chi cụ thể đối với lĩnh vực chi giáo dục, đào tạo, dạy nghề, khoa học, công nghệ hay bất kỳ lĩnh vực nào khác đều nằm trong phạm vi chi thường xuyên và chi đầu tư phát triển của ngân sách nhà nước.

“Nếu như hàm ý của cơ quan soạn thảo là bỏ thẩm quyền của Quốc hội trong việc quyết định chi ngân sách nhà nước đối với lĩnh vực chi đầu tư phát triển và chi thường xuyên đối với mức chi lĩnh vực giáo dục, đào tạo và dạy nghề, khoa học, công nghệ thì tôi cho rằng như thế là không phù hợp”, đại biểu Bùi Thị Quỳnh Thơ khẳng định.

Đồng quan điểm về vấn đề này, đại biểu Phạm Văn Hòa (Đoàn ĐBQH tỉnh Đồng Tháp) cho rằng phải giữ theo luật hiện hành.

Đại biểu Phạm Văn Hòa phát biểu thảo luận. Ảnh: VPQH cung cấp.

“Đây là quy định rạch ròi, cụ thể trong Hiến pháp và các luật hiện hành đã quy định, ví dụ như quyền của Quốc hội ghi rất rõ là chi ngân sách thường xuyên, hằng năm cho giáo dục, đào tạo là 20%, chi cho khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo là 3%, bây giờ lại đổi lại là giao cho Chính phủ, bỏ quyền hạn của Quốc hội như vậy sẽ ra sao, tôi đề nghị giữ theo quy định hiện hành. Nhiệm vụ, quyền hạn của Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ theo luật mới thì tôi rất đồng tình nhưng giữ lại quyền này của Quốc hội như các ý kiến phát biểu trước”, đại biểu Phạm Văn Hòa bày tỏ.

Cùng quan tâm đến nội dung này, đại biểu Nguyễn Trường Giang (Đoàn ĐBQH tỉnh) Đắk Nông cho biết, việc Quốc hội quyết định mức chi ngân sách trung ương chi tiết theo từng lĩnh vực giúp cho việc phân bổ ngân sách trung ương được minh bạch, sử dụng đúng mục tiêu, mục đích cụ thể.

Đại biểu Nguyễn Trường Giang phát biểu thảo luận. Ảnh: VPQH cung cấp.

Bên cạnh đó, quy định này cũng giúp Quốc hội giám sát hiệu quả việc sử dụng ngân sách theo từng nhiệm vụ, làm căn cứ đánh giá trách nhiệm của người đứng đầu, bảo đảm sử dụng nguồn ngân sách nhà nước theo đúng chủ trương, đường lối của Đảng và pháp luật của Nhà nước.

Các khoản chi cho lĩnh vực giáo dục, đào tạo, dạy nghề và lĩnh vực khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số theo quy định của pháp luật hiện nay chủ yếu là các khoản chi thường xuyên nên định mức chi rất cụ thể và đây là một khoản chi rất lớn.

Đại biểu cho biết, theo tính toán sơ bộ, trong năm 2025 theo quy định của Luật Giáo dục dành ít nhất 20% của chi ngân sách cho giáo dục và 3% chi cho khoa học, công nghệ (theo tính toán sơ bộ của đại biểu là khoảng gần 600.000 tỉ đồng trên tổng số 2,5 triệu tỉ đồng). Do vậy, đại biểu đề nghị rất cân nhắc việc Quốc hội không quyết định chi cụ thể đối với lĩnh vực giáo dục, đào tạo, dạy nghề và chi cho khoa học và công nghệ.

“Ở đây cũng có ý kiến cho rằng việc Quốc hội quyết như vậy thì đồng nào mua mắm, đồng nào mua tương. Tôi cho rằng Quốc hội đã quyết định ngân sách là Quốc hội phải quyết rất cụ thể. Giáo dục, đào tạo ít nhất phải 20%; khoa học, công nghệ theo Nghị quyết 57, Nghị quyết 193 và Quốc hội cũng vừa mới bổ sung dự toán ngân sách nhà nước lên ít nhất 3% thì phải là 3% chứ không có chuyện cả 2 lĩnh vực này ít nhất 23% thì không biết khoa học, công nghệ là bao nhiêu và giáo dục, đào tạo là bao nhiêu”, đại biểu Nguyễn Trường Giang kiến nghị.

Đề xuất Quốc hội quyết định ngân sách tổng thể nhưng không chi tiết đối với 2 lĩnh vực

Phát biểu tiếp thu, giải trình, làm rõ các vấn đề đại biểu quan tâm tại phiên thảo luận, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết, thực hiện chủ trương của Đảng, Nhà nước về tăng cường phân cấp, phân quyền, dự thảo ngân sách nhà nước, quy định Quốc hội quyết định tổng thể về cơ cấu lớn, dự toán ngân sách nhà nước; phân bổ ngân sách trung ương, như là chi đầu tư phát triển, chi thường xuyên, chi tiết, cụ thể theo từng lĩnh vực thu, chi giao cho Thủ tướng Chính phủ quyết định bao gồm cả lĩnh vực thực hiện theo nghị quyết của Đảng, như là lĩnh vực giáo dục, đào tạo, dạy nghề, khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng phát biểu tiếp thu, giải trình, làm rõ các vấn đề đại biểu quan tâm tại phiên thảo luận. Ảnh: VPQH cung cấp.

Theo Bộ trưởng Bộ Tài chính, để đảm bảo tính chủ động, linh hoạt trong điều hành ngân sách nhà nước, dự thảo Luật Ngân sách nhà nước lần này quy định thẩm quyền cho Chính phủ điều chỉnh dự toán thu, chi giữa các bộ, cơ quan trung ương và một số địa phương nhưng không làm tăng tổng mức vay bội chi ngân sách nhà nước đã được Quốc hội quyết định, bao gồm cả việc quyết định sử dụng số dự kiến tăng thu ngân sách trong năm.

“Đây là một vấn đề phát sinh từ thực tiễn nhằm tạo chủ động, linh hoạt và kịp thời trong quản lý cũng như điều hành ngân sách, cắt giảm thủ tục hành chính và đặc biệt là nâng cao trách nhiệm của các cấp, các ngành, các địa phương, Quốc hội, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân; tăng cường công tác kiểm tra, giám sát và có chế tài xử lý nghiêm các vi phạm, chống tham nhũng, tiêu cực, lãng phí”, Bộ trưởng Bộ Tài chính cho biết.

Theo Bộ trưởng Bộ Tài chính, việc điều chỉnh phân cấp, phân quyền mà Chính phủ trình lần này có một đột phá rất lớn. Ông Thắng cho biết, thực tế hiện nay, giữa Bộ Tài chính và Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội vẫn còn có những cách hiểu khác nhau, đặc biệt là vấn đề liên quan đến quy định theo Hiến pháp.

Các đại biểu tham dự phiên làm việc của Quốc hội ngày 26/5. Ảnh: VPQH cung cấp.

“Bộ Tài chính chúng tôi cũng đang phối hợp với Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội nghiên cứu, tiếp thu để đảm bảo phân cấp, phân quyền tối đa cho các cấp, các ngành trong bối cảnh chúng ta đang nỗ lực để tập trung thực hiện được mục tiêu tăng trưởng đột phá là 8% tăng trưởng kinh tế trong năm nay cũng như 2 con số vào giai đoạn 2026-2030, đồng thời cũng phải phù hợp với Hiến pháp và các quy định của pháp luật có liên quan”, Bộ trưởng Bộ Tài chính cho hay.

Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho biết, hiện nay, theo luật hiện hành, Quốc hội đang quyết định tổng chi ngân sách của từng bộ, ngành, từng lĩnh vực và cơ cấu chi đầu tư phát triển, chi thường xuyên, đồng thời Quốc hội cũng quyết định tổng chi ngân sách nhà nước của từng địa phương và cơ cấu chi đầu tư phát triển, chi thường xuyên của từng địa phương.

Quốc hội có quyền thêm nữa đó là quyết định chi tiết theo 2 lĩnh vực là giáo dục, đào tạo, dạy nghề, khoa học và công nghệ, tức là riêng đối với vấn đề này Quốc hội không chỉ quản lý cơ cấu mà Quốc hội quyết định chi tiết.

“Luật lần này chúng tôi đang đề xuất là Quốc hội quyết định tổng thể và cơ cấu lớn dự toán ngân sách nhà nước, phân bổ ngân sách trung ương cho từng bộ, từng địa phương và không chi tiết đối với lĩnh vực giáo dục, đào tạo, dạy nghề khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số”, Bộ trưởng Bộ Tài chính khẳng định.

Minh Khôi

(theo baovephapluat.vn)

Nguồn: https://baovephapluat.vn/kiem-sat-24h/van-de-su-kien/de-xuat-bo-tham-quyen-cua-quoc-hoi-quyet-dinh-chi-tiet-ngan-sach-chi-cho-giao-duc-dao-tao-va-khoa-hoc-cong-nghe-178348.html