ĐÁNH GIÁ CHUẨN TIẾP CẬN PHÁP LUẬT CẤP XÃ: THỰC TRẠNG VÀ ĐỊNH HƯỚNG XÃ HỘI TRONG BỐI CẢNH ĐỔI MỚI

Ngày 19/5/2025, tại Hà Nội, Cục Phổ biến, Giáo dục Pháp luật và Trợ giúp Pháp lý (Bộ Tư pháp) tổ chức Hội thảo “Định hướng triển khai công tác đánh giá, công nhận cấp xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật”.

Phát biểu khai mạc, ông Lê Vệ Quốc, Cục trưởng Cục Phổ biến, Giáo dục Pháp luật và Trợ giúp Pháp lý, cho biết Quyết định số 25/2021/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ đã tạo cơ sở pháp lý thống nhất để nâng cao quản lý nhà nước bằng pháp luật ở cấp xã, tăng cường trách nhiệm của chính quyền cơ sở và quyền tiếp cận pháp luật của người dân. Sau hơn 3 năm, công tác đánh giá, công nhận đạt chuẩn tiếp cận pháp luật đã được triển khai đồng bộ, với tỷ lệ cao: 93,8% (2022), 94,7% (2023) và 96,9% (2024).

Ông  Lê Vệ Quốc, Cục trưởng Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật và Trợ giúp pháp lý (Bộ Tư pháp) phát biểu khai mạc và Báo cáo dẫn đề tại Hội thảo

Tuy nhiên, ông Quốc chỉ ra rằng Quyết định số 25/2021/QĐ-TTg còn nhiều bất cập, như trùng lặp tiêu chí với các bộ tiêu chuẩn khác (xã nông thôn mới, đô thị văn minh, an ninh trật tự), thẩm quyền và thời gian đánh giá không phù hợp với mô hình chính quyền hai cấp hiện nay. Ông kêu gọi thảo luận về việc có nên tiếp tục duy trì công tác này, và nếu có, cần sửa đổi tiêu chí, cơ chế đánh giá ra sao để đảm bảo tính khách quan, thực chất.

Phần tham luận của các khách mời tham dự Hội thảo.

Tại Hội thảo, nhiều ý kiến đề xuất xây dựng Quyết định mới thay thế Quyết định 25, tập trung vào tiêu chí đánh giá từ góc độ người dân thụ hưởng, đảm bảo phù hợp với Hiến pháp và thực tiễn. Ông Lê Thành Cung, Giám đốc Sở Tư pháp tỉnh Quảng Ninh, nhận định Quyết định 25 đã tạo trách nhiệm pháp lý cho chính quyền cơ sở, nhưng việc trùng lặp tiêu chí với các bộ tiêu chuẩn khác gây lãng phí nguồn lực. Ông đề xuất bãi bỏ Quyết định 25 để tập trung vào các nhiệm vụ hiệu quả hơn, hoặc nếu giữ, cần xây dựng bộ chỉ số đánh giá từ góc độ người dân, công khai để đạt mục tiêu như Quyết định đã đặt ra.

Toàn cảnh Hội thảo

Bà Phạm Thị Thanh Hương, Phó Giám đốc Sở Tư pháp Hà Nội, cho rằng việc triển khai Quyết định 25 có nhiều ưu điểm nhưng gặp khó khăn, như nhận thức sai lầm rằng đây chỉ là nhiệm vụ của ngành Tư pháp, thiếu sự phối hợp giữa các cơ quan, và nguồn lực hạn chế tại cơ sở (mỗi xã, phường chỉ có 1 công chức tư pháp - hộ tịch kiêm nhiệm nhiều việc). Trong bối cảnh Hà Nội sắp có 126 đơn vị hành chính cấp xã sau sáp nhập, bà đề xuất nếu tiếp tục thực hiện, cần quy định rõ trách nhiệm, hồ sơ, và tăng cường nguồn lực cho công tác đánh giá, đồng thời xây dựng bộ tiêu chí sát với thực tiễn mô hình chính quyền hai cấp.

Hội thảo phản ánh nhu cầu cấp thiết phải điều chỉnh cơ chế đánh giá chuẩn tiếp cận pháp luật cấp xã, hướng tới hiệu quả và phù hợp với bối cảnh xã hội hiện nay.

PV.